"Nổ" trong khoa học

Xin nói trước rằng "nổ" đây không có nghĩa là tối ngày đi đâu cũng khoe mình là thạc sĩ, tiến sĩ, giáo sư (1), mà là "nổ" trong cách viết bài báo khoa học (2). Nói cụ thể hơn là cách dùng những chữ cho thật kêu để gây chú ý của ban biên tập và độc giả. Nếu ban biên tập chú ý thì xác suất bản thảo được gửi ra ngoài bình duyệt cao. Nếu độc giả chú ý thì bài báo có thể có được trích dẫn. Từ hai động cơ đó, các tác giả khoa học thời nay có xu hướng dùng chữ ... thiếu khiêm tốn.

Tiếp viên Vietnam Airlines (VNA) : Chả bao giờ thấy nàng cười

Nhân một bạn nhận xét về tiếp viên VNA, tôi muốn chia sẻ cùng các bạn vài cảm nhận cá nhân. Chuyện tiếp viên VNA thì nói hoài không hết. Tôi đã nói nhiều lần và có thể đóng gói thành một quyển sách nhỏ. VNA có cải tiến trong thời gian gần đây, nhưng nói chung là hơi chậm. Nếu chỉ nói những điểm chưa tốt của các nàng và chàng VNA, tôi có thể nhận ra những điểm sau đây:

Tại sao khó có đáp án cho 3 câu hỏi của bộ trưởng?

 “Tại sao người Việt Nam có trí tuệ không thua kém các dân tộc khác nhưng khoa học Việt Nam lại không phát triển? Tại sao những người trẻ có tài không tham gia làm việc nhiều ở các cơ quan Nhà nước? Và, tại sao người trẻ đi học ở nước ngoài ít trở về nước?”

Đó là ba câu hỏi của bác Bộ trưởng Bộ KHCN Nguyễn Quân dành cho giới khoa học trẻ (1). Tôi nghĩ cả 3 câu hỏi mà bác bộ trưởng nêu đều chưa đáp ứng tiêu chuẩn của câu hỏi tốt (good questions). Nó chưa tốt vì có vấn đề về giả định, tiền đề, không rõ ràng, và một chiều. Do đó sẽ rất khó, nếu không muốn nói là không, có đáp án cho ba câu hỏi trên.

Báo cáo tiến độ workshop

Thế là công việc chuẩn bị bài giảng và bài tập cho workshop đã xong. Tôi đã chuyển cho nhóm tổ chức để in ra và lưu trữ vào USB cho mỗi học viên. Đây là một workshop mà tôi rất kì vọng sẽ giúp các bạn nhiều trong nghiên cứu khoa học, hay thậm chí suy nghĩ về nghiên cứu. Rất nhiều phương pháp tôi giới thiệu chỉ là những cách suy nghĩ, đặt vấn đề, và tìm câu trả lời.

Phố Hàn, Phố Việt

Thỉnh thoảng tôi thích đi dạo một vòng những khu buôn bán của người Đại Hàn (nay gọi là Hàn Quốc) và của người Việt ở Sydney. Qua nhiều lần như thế, tôi đi đến một nhận xét là người Việt mình ăn ở dơ bẩn và kém văn minh hơn người Hàn. Tôi biết nói ra nhận xét này làm nhiều người tức giận, nhưng tôi quen nói ra suy nghĩ của mình.

Thưởng cho công bố quốc tế ra sao?

Hôm nay đọc một bản tin thấy vui vui trong lòng vì những gì tôi nói trước đây dần dần cũng có tác dụng thực tế. Đó là vấn đề thưởng cho công bố quốc tế. Bài báo cho biết một số trường đại học ở VN đã bắt đầu thưởng cho các nhà nghiên cứu có công bố quốc tế (1). Nhưng tôi sợ là các trường này ra chính sách thưởng chưa tốt mấy, vì họ chỉ đơn giản dựa vào tập san ISI hoặc dựa vào impact factor (IF).

Luật pháp xứ người, luật pháp xứ ta

Chiều nay xem một bản tin hay mà tôi muốn chia sẻ cùng các bạn. Đó là trường hợp ông Bill Shorten bị cảnh sát bang Victoria phạt nguội $455 và bằng lái xe của ông bị trừ 4 điểm (trên tổng số 12 điểm) (1). Ông Shorten không phải là công dân thường như tôi; ông là lãnh tụ đảng đối lập Lao Động, và có thể là thủ tướng tương lai của Úc. Nhưng không như ở Việt Nam, luật pháp của Úc chẳng "tha thứ" cho những người như ông Shorten.

Thu nhập bình quân ở VN và một cái nhìn khác

Hi vọng đây là một tin mừng: Thu nhập bình quân của bà con vùng nông thôn là 24.4 triệu đồng/năm (1). Nhưng như người ta hay nói con số thống kê giống như là bộ đồ bikini: những gì nó tiết lộ ra ngoài (như đường cong và da chẳng hạn) thì thú vị đấy, nhưng những cái nó giấu mới là quan trọng. Con số thu nhập này cũng thế: cũng như cái bộ đồ bikini thôi.

Báo cáo tiến độ workshop về phân tích dữ liệu

Vậy là bước 1 của workshop mới vừa xong, và chúng tôi đã khoá sổ đăng kí ngày 1/12 đúng như đã hứa. Hiện nay, đã có 200 bạn đăng kí theo học cái workshop 12 ngày. Tôi và các bạn tham gia giảng đang ráo riết chuẩn bị bài giảng và bài tập thực hành, và một số vấn đề hậu cần.

Chưa trả nợ, chưa được chết!

Bà có một cái tên rất ư là hiền lành: Nguyễn Thị Lê. Bà quê ở xã Hương Phong, Hiệp Hoà, Bắc Giang. Bà là người bị tàn tật hồi còn nhỏ, và thuộc hộ nghèo. Bà mới qua đời vào đầu tháng 11 năm nay. Nhưng chính quyền địa phương … không cho bà chết. Họ không chịu làm giấy chứng tử cho bà.

Phật giáo thời mạt pháp?

Hỗm rày tôi theo dõi loạt phóng sự trên Lao Động về một vị sư trụ trì một chùa ở ngoài Bắc (1-4) mà cảm thấy trăn trở rất khó tả. Nhớ có lần một anh bạn tôi nhận xét rằng Phật giáo Việt Nam có cái nôi ở ngoài Bắc, nhưng ngày nay, chỉ có Phật giáo ở Huế là còn giữ bản sắc mà thôi, và kế đến là Phật giáo trong Nam, chứ ngoài Bắc thì coi như hết Phật giáo rồi (anh ấy dùng chữ "vứt đi"). Loạt bài phóng sự của Lao Động cung cấp một chứng cứ sinh động cho nhận xét đó.

"Dạy cho con tiếng nói thật thà ... "

Sáng nay, tôi đọc được một bài viết hay của tác giả Nguyễn Văn Nghệ (*) về tình trạng dạy sử ở nước ta, mà trong đó tác giả có trích câu ca nổi tiếng của Trịnh Công Sơn: Dạy cho con tiếng nói thật thà. Ngày nay, chắc ít ai trong giới trẻ còn nhớ đến ca khúc "Gia tài của mẹ" này, vì có thời gian nó bị cấm [một cách vô lí]. Nhưng lời ca mà tác giả trích rất ư là thích hợp như một lời khuyên về dạy sử.

Bàn tiếp về đào tạo ngành y

Xung quanh việc trường Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội được đào tạo Y khoa và Dược chính quy gây nhiều tranh cãi trong dư luận, Giáo sư Nguyễn Văn Tuấn, Đại học New South Wales (Australia), đã trao đổi với phóng viên Báo điện tử Infonet về quan điểm của mình.

Còn quá sớm để đánh giá chất lượng đào tạo

Xin giới thiệu các bạn một vài trao đổi giữa phóng viên báo Đất Việt và tôi chung quanh việc Trường ĐH Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội mở khoa y. Trong bài này, tôi có nói đến một đề nghị là VN nên cải cách tuyển sinh y khoa. Không nên dựa vào điểm thi tuyển đại học hay điểm thi tốt nghiệp trung học phổ thông, vì những điểm này chẳng dự báo được khả năng của một bác sĩ tương lai. Có nhiều người sốc khi tôi nói thế, nhưng đó là sự thật và đã có nghiên cứu về điều đó.

Xúc phạm và tâm thần: Ai xúc phạm ai?

Theo dõi vụ Trường Đại học Kỹ thuật - Công nghệ Cần Thơ kiện anh giảng viên Doãn Minh Đăng, tôi thấy cái tầm văn hoá khoa học của vị hiệu trưởng có phần thấp. Vụ kiện xoay quanh cáo buộc rằng anh Đăng xúc phạm lãnh đạo và nhà trường (1), nhưng đọc bài trả lời phỏng vấn của ông hiệu trưởng thì thấy chính ông là người xúc phạm anh Đăng. Những sự kiện gần đây ở miền Tây hiền hoà và hào hiệp làm tôi e rằng vùng đất này đang trở thành vùng đất dữ đối với người tài.

200 giáo sư Hàn Quốc sắp bị sa thải?

Bài báo dưới đây (1) tôi đã đọc mấy hôm trước, nhưng vẫn cảm thấy khó tin. Số là tháng tới, công tố viên Hàn Quốc sẽ truy tố hơn 200 giáo sư về tội vi phạm bản quyền. Nếu bị xử vi phạm, họ có thể bị sa thải. Đây là một xì căng đan lớn trong học thuật và được các đại học trên thế giới quan tâm theo dõi.